We staan er niet altijd bij stil, maar het kan u, ons en iedereen overkomen van de ene dag op de andere: een zwaar ongeluk waardoor u in een coma belandt, dementie, een zware ziekte waardoor u zich niet meer kunt verplaatsen,… Op zo’n moment komt een zorgvolmacht echt van pas. Door iemand in uw omgeving een zorgvolmacht te geven, kunt u uw nalatenschap nog fiscaal optimaliseren met een schenking, handgift of bankgift. U kunt de begunstigde van uw levensverzekering nog wijzigen, uw huwelijkscontract veranderen,… U heeft er dus alle belang bij om – voor het te laat is – een zorgvolmacht op te maken.
Volmacht om vermogen en goederen te beheren
Als u een zorgvolmacht geeft aan iemand, geeft u die persoon de volmacht om het beheer van uw vermogen en goederen te behartigen. Op het ogenblik dat u wils- of handelingsonbekwaam wordt, of ervoor: dat kiest u zelf. In veel gevallen kiezen mensen voor hun partner of voor hun kinderen als lasthebber van de zorgvolmacht. Uiteraard moeten er een aantal voorwaarden vervuld zijn om te spreken van een geldige zorgvolmacht.
Lastgevingsovereenkomst
Met een lastgevingsovereenkomst geeft u een zorgvolmacht aan één lasthebber of meerdere lasthebbers. Zo zijn deze personen gevolmachtigd en krijgen ze de bevoegdheid om bepaalde beslissingen te nemen of zaken uit te voeren aangaande uw vermogen en goederen. De lasthebber van uw zorgvolmacht kan dan bijvoorbeeld de verkoop van uw huis regelen, uw nalatenschap in orde brengen, uw rekeningen betalen. De lasthebber moet altijd rekening houden met de beperkingen, bepalingen en instructies die u in de lastgevingsovereenkomst heeft opgenomen.
Registratie van uw zorgvolmacht
U kunt zelf een zorgvolmacht opstellen: u hoeft daar niet voor langs de vrederechter. Heel belangrijk is wel dat u de lastgevingsovereenkomst laat registreren bij het Centraal Register van Lastgevingsovereenkomsten (CRL) voor u wilsonbekwaam wordt. Heeft u dat niet gedaan, dan heeft uw zorgvolmacht geen enkele waarde meer op het ogenblik dat u wilsonbekwaam wordt. U kunt uw zorgvolmacht laten registeren bij het CRL via de griffie van het vredegerecht of via uw notaris.
Zorgvolmacht bij de notaris
De meesten laten trouwens de zorgvolmacht opstellen door een notaris. Het is immers zo dat voor bepaalde handelingen, zoals een huis verkopen, de lastgeving via de notaris moet gebeuren. Daarom is het niet onverstandig om de gehele zorgvolmacht door een notaris te laten opmaken. Vaak zijn er ook verschillende lasthebbers, of hebben bepaalde lasthebbers meer bevoegdheden dan anderen (bv. een van de kinderen kan rekening betalen, de andere niet). De notaris bekijkt ook de bevoegdheden in functie van het belang van de lastgever. Zo kan de notaris advies geven om bepaalde bevoegdheden aan meerdere personen toe te kennen of aan één bepaalde persoon om op die manier conflicten te vermijden.
Wilsonbekwaam wanneer u het bepaalt
U kunt besluiten om alle bevoegdheden aan de lasthebber toe te kennen op het ogenblik dat u nog wilsbekwaam bent, maar bijvoorbeeld niet meer zo mobiel. U bepaalt ook zelf wanneer u als ‘wilsonbekwaam’ mag beschouwd worden. Meestal wordt dat ogenblik goedgekeurd met een verslag van een arts die aangeeft dat er sprake is wilsonbekwaamheid. Dan treedt de zorgvolmacht automatisch in werking zonder tussenkomst van een rechter. De lasthebber moet wel de vrederechter inlichten over uw wilsonbekwaamheid.
U kunt ook tijdelijk wilsonbekwaam zijn, bv. bij een coma. Het ogenblik dat u dan terug bij bewustzijn bent en terug bekwaam, eindigt de volmacht.
Zorgvolmacht voor uw successieplanning
Op het moment dat u niet meer wilsbekwaam bent, kunt u geen beslissingen meer nemen omtrent uw erfenis en nalatenschap. Heeft u geen zorgvolmacht opgesteld, dan zal een vrederechter een bewindvoerder aanstellen. Deze bewindvoerder kan weinig doen inzake successieplanning. Heeft u vooraf een lasthebber aangesteld, dan kan hij of zij wellicht wel nog sleutelen uw successieplanning. Als u hiervoor duidelijke aanwijzingen heeft gegeven in uw zorgvolmacht, kan de lasthebber ze uitvoeren.
Deze zaken kan een lasthebber regelen ten gunste van uw successie:
- schenking van een roerend goed
- geregistreerde handgift
- geregistreerde bankgift
- begunstigde levensverzekering (tak 21 of tak 23 verzekeringen) afkopen of wijzigen
- huwelijkscontact met keuzebeding